Nhiều cuộc đời “tái sinh” nhờ ghép tế bào gốc

12 năm sau khi được các bác sĩ tại Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương triển khai ca ghép tế bào gốc đồng loài điều trị khỏi bệnh ung thư máu, anh Lâm Tiến Bình đã có cuộc sống khỏe mạnh. Anh là một trong số hàng trăm người đã tìm thấy cuộc đời mới sau khi được ghép tế bào gốc.

Hồi sinh nhờ ghép tế bào gốc

Anh Lâm Tiến Bình (Lạng Sơn) mắc căn bệnh Lơ-xê-mi kinh (ung thư máu). Anh không có lựa chọn nào khác phải ghép tế bào gốc đồng loài vào năm 2008.

BSCKII. Võ Thị Thanh Bình, Trưởng khoa Ghép tế bào gốc, Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương kể, ê-kíp bác sĩ vô cùng cân não trước ca ghép đồng loài đầu tiên tại viện với nguồn tế bào gốc được cho từ người anh trai ruột. Nguy cơ thải ghép rất cao.

“Rất may mắn, ngay ca đầu tiên ghép đồng loài, chúng tôi đã thành công. Nếu không, có lẽ chúng tôi không đủ tự tin để triển khai thêm một ca nào nữa”, BS. Bình kể.

Anh Bình cho biết, kể từ sau khi kết thúc ca ghép tế bào gốc tại viện, anh chỉ phải dùng thuốc thêm sáu tháng sau đó theo chỉ định của bác sĩ. Và kể từ đó đến nay đã 12 năm trôi qua anh vẫn rất khỏe mạnh, sống một cuộc sống hạnh phúc bên gia đình và không phải điều trị thêm bất kỳ một loại thuốc nào. Anh bảo, tuân thủ phương pháp điều trị là điều kiện tiên quyết quyết định thành công ghép tế bào gốc.

Anh Lâm Tiến Bình (Lạng Sơn), người bệnh đầu tiên ghép tế bào gốc đồng loài tại Viện vào năm 2008

13 năm trước, Dương Thị Chiến (sinh năm 1992, quê Hà Tĩnh) phát hiện bệnh khi có khối u to ở bụng, sưng nách. Em được chẩn đoán mắc bệnh ung thư máu. Bảy năm ròng rã dùng thuốc, bệnh ngày càng nghiêm trọng, chỉ nôn, không ăn được, cơ thể gầy xác xơ. Chiến chỉ có hai lựa chọn, một là ghép thành công sẽ sống khỏe mạnh, hoặc là cơ thể không phù hợp ghép sẽ tử vong.

Đây là một trường hợp đặc biệt trong số các ca được ghép tế bào gốc tại Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương. Sau ghép, Chiến nôn ra máu, cơ thể suy kiệt. Bốn tháng đầu, gien bệnh vẫn dương tính. “Tôi nghĩ, chắc mình không còn duyên với cuộc đời nữa. Tôi bị sụp đổ hoàn toàn”. Nhưng nghĩ đến số tiền cả nhà phải đi vay nợ cứu sống mình, Chiến cố gắng từng ngày. Tháng thứ 5, các chỉ số của Chiến vô cùng tốt và Chiến đã có cuộc đời mới khỏe mạnh suốt sáu năm qua.

Mắc bệnh suy tủy xương từ năm 2015, có nguy cơ tử vong cao nếu không ghép, chị Dương Thị Xuân (sinh năm 1991) mất gần một năm điều trị bằng ATG – phương pháp tiên tiến trong điều trị suy tủy xương nhưng vẫn thất bại. Một năm trời sống trong viện, cơ thể suy kiệt, tủy mỡ hóa 90%, nguy cơ tử vong cao, Xuân chỉ còn cách phải ghép tế bào gốc.

Sau ghép hai tháng, Xuân bị nhiễm khuẩn huyết, sốt, cơ thể mệt mỏi không nhấc nổi người khỏi giường. Bác sĩ dặn gia đình phải chuẩn bị tinh thần. Xuân nén nước mắt dặn mẹ đang chăm mình trong viện: “Nếu con có vấn đề gì, mẹ đừng buồn, đừng khóc”. Xuân cũng gọi điện cho chồng dặn dò chăm con thật tốt nếu mình không qua khỏi. “Đó là quãng thời gian ba ngày vô cùng đau đớn, căng thẳng. Tôi đã nghĩ mình không có cơ hội được gặp lại con”, Xuân tâm sự.

Chị Dương Thị Xuân thời điểm đang ghép tế bào gốc bốn năm trước và hiện tại

Nhưng đó là câu chuyện của bốn năm trước. Hôm nay, lại buổi sinh hoạt đầu tiên của Câu lạc bộ bệnh nhân ghép tế bào gốc, Xuân đã là một người khỏe mạnh. Trên nhóm zalo của câu lạc bộ, Xuân là người chia sẻ rất nhiệt tình với những người đang chuẩn bị sức khỏe, tâm lý cho một cuộc tái sinh trong cuộc đời mình.

14 năm vượt qua thách thức, làm điểm tựa cho người bệnh

BSCKII. Võ Thị Thanh Bình cho biết, trong 14 năm qua, từ khi triển khai được ca ghép tự thân từ năm 2006, viện đã thực hiện được 445 ca ghép tế bào gốc, trong đó có 234 ca ghép tự thân, 211 ca ghép đồng loài.

Riêng về ghép đồng loài, viện đã nghiên cứu và triển khai được nhiều kỹ thuật ghép phức tạp, từ nhiều nguồn tế bào gốc khác nhau như: Ghép tế bào gốc máu dây rốn (cùng huyết thống và không cùng huyết thống), ghép nửa hoà hợp (ghép haplotype), ghép nửa hoà hợp kết hợp với tế bào gốc máu dây rốn…

Năm 2014, Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương là đơn vị đầu tiên thực hiện thành công ca ghép tế bào gốc từ máu dây rốn cộng đồng (không cùng huyết thống), đem lại cơ hội hồi sinh cho cả những người bệnh không tìm được nguồn tế bào gốc phù hợp từ người thân.

BS. Bình cho biết, trong quá trình ghép tế bào gốc, người bệnh phải trải qua một khoảng thời gian dài (từ 1 – 3 tháng) trong phòng cách ly, phải vượt qua quá trình điều trị hóa chất liều cao, có tác dụng mạnh hơn, giúp tiêu diệt tế bào ác tính, tế bào miễn dịch tồn dư trong cơ thể, tạo “điều kiện” tốt để khi tế bào gốc vào cơ thể có thể phát triển ổn định. Hóa chất liều cao đồng thời cũng tiêu diệt các tế bào lành tính, dẫn đến tình trạng thiếu máu, nhiễm trùng, xuất huyết, viêm loét…

“Đối với người bệnh, quá trình ghép tế bào gốc là một hành trình đầy khó khăn và thử thách cả về tinh thần và thể chất. Đã có nhiều người bệnh gọi đó là một cuộc chiến “sinh tử”, “như được sinh ra lần thứ 2”. Vì thế, người bệnh thực sự rất cần có thêm kiến thức từ các chuyên gia/bác sĩ để có biện pháp chăm sóc, duy trì sức khỏe. Đồng thời, họ cũng cần sự chia sẻ, động viên, cần được truyền thêm hy vọng và động lực từ những người bệnh đã ghép tế bào gốc để vượt qua cuộc chiến cam go bệnh tật”, BS. Bình chia sẻ.

Từ lý do đó, Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương đã thành lập Câu lạc bộ Bệnh nhân ghép tế bào gốc nhằm hỗ trợ người bệnh nói chung và người bệnh có nhu cầu/cơ hội ghép tế bào gốc thêm thông tin, kiến thức về ghép tế bào gốc. Câu lạc bộ cũng sẽ hỗ trợ người bệnh ghép được cập nhật kiến thức chăm sóc trước, trong và sau quá trình ghép, và tập hợp những người bệnh ghép thành công để tạo thêm động lực và minh chứng cho hiệu quả của việc ghép tế bào gốc trong điều trị bệnh máu…

BS. Bình chia sẻ, việc thành lập Câu lạc bộ bệnh nhân ghép là nguyện vọng, mong muốn tha thiết của người bệnh và cũng là trăn trở của các y, bác sĩ. Hy vọng rằng, câu lạc bộ sẽ trở thành điểm tựa tinh thần của người bệnh, là cầu nối để đội ngũ nhân viên y tế chăm sóc, hỗ trợ tốt hơn cho người bệnh ghép.

Theo Báo Nhân dân