25 năm Ngày Toàn dân hiến máu tình nguyện 7/4: Triệu trái tim chung dòng máu Việt

Sau 25 năm phát động Ngày Toàn dân hiến máu tình nguyện (HMTN) 7/4, phong trào HMTN ở nước ta đã thu được những kết quả đáng khích lệ với gần 22 triệu đơn vị máu được hiến tặng, góp phần vào sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Từ lời kêu gọi “hiến máu nhân đạo”, dần phát triển, vươn mình lớn mạnh thành phong trào hiến máu tình nguyện, giờ đây hiến máu đã trở thành thói quen thường xuyên, là đam mê, là lẽ sống của hàng vạn người. Phát huy truyền thống nhân ái tốt đẹp của dân tộc, với nghĩa đồng bào ruột thịt “con Lạc cháu Hồng”, những năm qua, hàng triệu trái tim người Việt dù ở bất kỳ đâu đều luôn đoàn kết, sẵn sàng, hiến tặng những đơn vị máu ấm áp, mang lại sự sống cho biết bao người bệnh.

Lịch sử ra đời Ngày Toàn dân hiến máu tình nguyện 7/4

Trải qua những bước chuẩn bị đầy thăng trầm trong lịch sử, phải đến ngày 24/01/1994, phong trào hiến máu nhân đạo mới chính thức được phát động ở nước ta. Khi ấy, Viện Huyết học – Truyền máu, Bệnh viện Bạch Mai (nay là Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương) đã tổ chức sự kiện phát động và nhận được sự quan tâm, tham dự của nhiều đồng chí lãnh đạo các ban, bộ, ngành đoàn thể Trung ương, các đại sứ quán tại Hà Nội; sự hưởng ứng tích cực của các giáo sư, bác sĩ trong ngành Huyết học – Truyền máu, cán bộ, sinh viên Trường Đại học Y Hà Nội.

Ngày 24/1 bước đầu tạo sự lan tỏa về hiến máu là việc làm nhân đạo, hiến máu không có hại cho sức khỏe, tất cả mọi người đều có thể tham gia hiến máu cứu người bệnh, dần dần tạo nên phong trào rộng lớn ở nhiều địa phương.

Tháng 1/1995, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trọng Nhân đã có quyết định lấy ngày 6/1 hàng năm là “Ngày Toàn dân hiến máu nhân đạo”. Công tác chỉ đạo được phát động trên toàn quốc với sự chủ động và tích cực của ngành y tế trong việc phối hợp với Đoàn Thanh niên, Hội Chữ thập đỏ và các ban/ngành tại địa phương. Nhu cầu về máu điều trị ngày càng tăng khi ngành y tế mở rộng các phương pháp điều trị, tăng cường truyền thông về chăm sóc sức khỏe.

Năm 2000 đánh dấu một bước phát triển mới mang tính bước ngoặt của hoạt động HMTN, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động đối với các cấp chính quyền, đoàn thể từ trung ương tới địa phương và các tầng lớp nhân dân trong cả nước.

Sau nhiều nỗ lực tham mưu của ngành y tế, nhân Ngày Sức khỏe Thế giới 7/4/2000 với chủ đề “An toàn truyền máu bắt đầu từ tôi”, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 43/QĐ-TTg về việc Vận động, khuyến khích toàn dân hiến máu tình nguyện và lấy ngày 7/4 là “Ngày Toàn dân hiến máu tình nguyện”. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng, tạo nên khí thế mới, mở ra thời kỳ phát triển mạnh mẽ của phong trào HMTN trên cả nước.

Quyết định số 43/QĐ-TTg ngày 7/4/2000 về việc Vận động, khuyến khích toàn dân hiến máu tình nguyện và lấy ngày 7/4 là “Ngày Toàn dân hiến máu tình nguyện”. 

Những bước phát triển mạnh mẽ sau 25 năm

Ngày 7/4 hằng năm đã trở thành dịp để tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ, công chức, viên chức và các tầng lớp nhân dân về mục đích, ý nghĩa cao đẹp của hiến máu cứu người. Đồng thời khuyến khích, động viên đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia hiến máu thường xuyên, nhờ đó đã tạo được phong trào hiến máu lan tỏa và rộng khắp ở các cấp, các ngành và toàn xã hội.

Nguồn lực cho hoạt động hiến máu càng được củng cố khi năm 2008, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia Vận động HMTN. Từ đó hoàn thiện mạng lưới Ban Chỉ đạo các cấp, tạo sự thống nhất trong chỉ đạo và thực hiện công tác tuyên truyền vận động hiến máu. Đến nay, mạng lưới Ban Chỉ đạo Vận động HMTN đã được hình thành tại 100% tỉnh/thành phố; trên 99% huyện và hơn 86% xã/phường.

Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương với vai trò là Viện chuyên khoa đầu ngành thuộc Bộ Y tế, là cơ quan thành viên của Ban Chỉ đạo quốc gia Vận động HMTN đã không ngừng tiên phong, sáng tạo và là “đầu tàu” trong công tác truyền thông, vận động hiến máu. Viện đã khởi xướng và phát động nhiều chương trình, sự kiện hiến máu quy mô toàn quốc như: Lễ hội Xuân hồng, Hành trình Đỏ, Chủ nhật Đỏ…

Sau 25 năm Ngày toàn dân HMTN (7/4/2000 – 7/4/2025), từ chỗ đa phần là người bán máu, từ số đơn vị máu tiếp nhận rất khiêm tốn, lượng máu tiếp nhận và tỷ lệ HMTN đã tăng dần qua các năm. Gần 22 triệu đơn vị máu đã được hiến tặng trên cả nước trong 25 năm qua.

Nếu như năm 2000, cả nước chỉ tiếp nhận được trên 236.000 đơn vị máu, tỷ lệ HMTN mới chỉ đạt 30% thì lượng máu đã tăng lên hơn 500.000 đơn vị máu vào năm 2008 và sau 10 năm, đến năm 2010, cả nước đã tiếp nhận 674.000 đơn vị máu, tỷ lệ HMTN đạt gần 85%. Năm 2014, lần đầu tiên nước ta cán mốc 1 triệu đơn vị máu. Đến năm 2024 vừa qua, toàn quốc vận động và tiếp nhận được hơn 1,7 triệu đơn vị máu, tương đương 1,7% dân số tham gia hiến máu, tỷ lệ HMTN đạt 98%; từ đó đã cung cấp được hơn 3 triệu chế phẩm máu cho hơn 700 cơ sở y tế. Lượng máu tiếp nhận năm 2024 cao gấp 7,4 lần so với năm 2000, tỷ lệ HMTN từ 30% đã tăng lên 98%.

Trong đó, năm 2024, riêng Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương tiếp nhận được 505.639 đơn vị máu và chế phẩm máu (gồm 472.158 đơn vị máu toàn phần và 33.481 đơn vị tiểu cầu gạn tách), chiếm 28,9% lượng máu tiếp nhận của toàn quốc; cung cấp được 851.151 chế phẩm máu cho 185 cơ sở y tế tại 33 tỉnh/thành phố.

Năm nay, kỷ niệm 25 năm Ngày Toàn dân HMTN 7/4, Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương muốn gửi gắm đến cộng đồng thông điệp “Triệu trái tim chung dòng máu Việt”. Trong dòng chảy bất tận của lịch sử 4.000 năm dựng nước và giữ nước, người Việt vốn chung một cội nguồn, chung dòng máu con Rồng, cháu Tiên. Vì lẽ đó, dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, nhân dân ta vẫn giữ gìn và phát huy truyền thống đoàn kết, thương người như thể thương thân. Hàng triệu trái tim người Việt trên khắp năm châu vẫn luôn sẵn sàng sẻ chia, hiến tặng những giọt máu ấm đến với người cần.

Thông điệp này càng ý nghĩa khi 7/4 năm nay là mùng 10 tháng 3 âm lịch – ngày Giỗ Tổ Hùng Vương, khi mỗi trái tim người Việt đều thành kính hướng về cội nguồn dân tộc, về đất Tổ linh thiêng.

Hiến máu đã trở thành phong trào có sức ảnh hưởng rộng lớn, thu hút và nhận được sự quan tâm của toàn xã hội

PGS.TS. Nguyễn Hà Thanh, Viện trưởng Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương nhấn mạnh: “Hơn 30 năm phát triển phong trào HMTN nước ta nói chung và 25 năm Ngày Toàn dân HMTN thực sự là cuộc cách mạng thay đổi nhận thức của hàng chục triệu người dân về HMTN. Hoạt động HMTN đã trở thành một phong trào có sức ảnh hưởng rộng lớn, thu hút và nhận được sự quan tâm của toàn xã hội. Nếu như trước đây còn ít cơ quan tổ chức hiến máu thì đến nay HMTN đã trở thành hoạt động thường niên, trở thành nét đẹp văn hoá đáng tự hào của nhiều cơ quan, doanh nghiệp, trường học. Lực lượng người hiến máu từ chỗ chủ yếu là thanh niên, sinh viên thì đến nay đã được mở rộng đến mọi thành phần trong xã hội”.

PGS.TS. Nguyễn Hà Thanh, Viện trưởng Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương phát biểu tại lễ kỷ niệm 25 năm Ngày Toàn dân hiến máu tình nguyện.

Nhìn lại chặng đường 25 năm phát động, hưởng ứng Ngày Toàn dân HMTN 7/4, đồng chí Nguyễn Hải Anh, Phó Chủ tịch, Tổng thư ký, Điều hành công việc của Hội Chữ thập đỏ Việt Nam thể hiện sự tự hào và tin tưởng về phong trào HMTN đã phát triển mạnh mẽ cả về số lượng và chất lượng.

“Từ những ngày đầu còn đầy khó khăn, thiếu thốn, phong trào đã dần lan tỏa sâu rộng, trở thành nét đẹp trong văn hóa nhân ái của dân tộc. Hàng triệu người dân, không phân biệt tuổi tác, nghề nghiệp, vùng miền đã sẵn sàng trao tặng giọt máu quý báu của mình để nối dài sự sống cho những bệnh nhân đang trong cơn nguy kịch”, đồng chí Hải Anh chia sẻ.

Sự quan tâm của các cấp lãnh đạo với hoạt động hiến máu

Năm 2020, nhân dịp tròn 20 năm Ngày Toàn dân hiến máu tình nguyện (7/4/2000 – 7/4/2020), Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã gửi Thư tới đồng bào, đồng chí và chiến sĩ cả nước.

Tổng Bí thư nhiệt liệt biểu dương, ghi nhận, đánh giá cao nghĩa cử cao đẹp đầy lòng nhân ái, tính nhân văn sâu sắc của những người HMTN; các tổ chức, cá nhân có đóng góp tích cực cho công tác HMTN, điều đó thể hiện trách nhiệm, tình cảm của mỗi người đối với cộng đồng, xã hội.

Tổng Bí thư nhấn mạnh: “Máu là loại thuốc đặc biệt, máu an toàn chỉ có thể hiến tặng từ chính những người khỏe mạnh, tình nguyện và hiến máu thường xuyên”.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng kêu gọi: “Vì sức khỏe cộng đồng và vì sức khỏe của chính mình, Tôi kêu gọi đồng bào, đồng chí, chiến sĩ cả nước, mỗi người khỏe mạnh, đủ tiêu chuẩn hãy luôn sẵn sàng, hăng hái tham gia hiến máu và tích cực vận động mọi người cùng hiến máu thường xuyên cứu người để giúp cho mỗi người kiểm tra được sức khỏe của mình, cứu giúp người bệnh, vì một xã hội khỏe mạnh và nhân văn, góp phần vào sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, sự phát triển bền vững của đất nước”.

Thư kêu gọi này càng có ý nghĩa bởi được đưa ra ngay trong khi dịch COVID-19 diễn biến phức tạp nhất, trở thành “lời hiệu triệu” mang tính cấp bách tới các cấp, các ngành cùng quan tâm, hưởng ứng tổ chức hiến máu. Nhờ đó mà trong suốt 3 năm đại dịch, hoạt động hiến máu đã nhận được sự quan tâm sâu sắc, vào cuộc mạnh mẽ của các cấp lãnh đạo; công tác tiếp nhận và cung cấp máu được điều chỉnh linh hoạt và đảm bảo tiếp nhận lượng máu lớn kịp thời cho nhu cầu cấp cứu và điều trị.

Tại buổi gặp mặt 100 người hiến máu tiêu biểu năm 2023, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: Khoa học, công nghệ ngày hôm nay chưa đủ khả năng để tạo ra máu, nhưng tình người có thể giúp những người đang cần máu. Trái tim con người không chỉ ủ dòng máu nóng hổi, mà còn nồng ấm tình nhân ái, sự sẻ chia, cảm thông sâu sắc.

Thủ tướng Phạm Minh Chính tặng quà các đại biểu là người hiến máu tình nguyện tiêu biểu toàn quốc năm 2023 – Ảnh: VGP/Nhật Bắc

“Máu là vô giá. Một giọt máu cũng quý, cũng cần được trân trọng. Hiến máu không chỉ là một thuật ngữ y tế, mà còn là một nghĩa cử cao đẹp, thể hiện lòng nhân ái và trách nhiệm đối với xã hội, với cộng đồng gieo thêm những hạt giống tình người trong cuộc sống và tô đẹp thêm truyền thống tương thân, thương ái của dân tộc Việt Nam. Hoạt động HMTN vừa là trách nhiệm, vừa là bổn phận, vừa là “mệnh lệnh” từ trái tim của mỗi người”.

“Hiến máu là nuôi dưỡng sự sống, thắp sáng niềm hy vọng, thắp sáng ước mơ, thắp sáng những điều tốt đẹp trong cộng đồng, trong xã hội. Và tất cả chúng ta hãy cùng nhau tiếp tục hành trình thắp sáng, hành trình “hiến máu cứu người” đầy ý nghĩa lớn lao và trách nhiệm nhân văn cao cả; cùng nhau tôn vinh, trân trọng, cảm ơn những người hiến máu tình nguyện”, Thủ tướng nhắn nhủ và kêu gọi.

Đánh giá những kết quả tích cực của phong trào hiến máu tình nguyện nước ta trong hơn 30 năm qua, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia Vận động hiến máu tình nguyện khẳng định: “Tất cả những ca phẫu thuật, điều trị sẽ không thể thực hiện thành công nếu không có nguồn máu hiến tặng từ những người HMTN trên cả nước. Chính các anh chị đã góp phần làm cho phong trào HMTN tại nước ta vươn mình lớn mạnh, phát triển từng ngày, và đồng hành cùng ngành y tế từng bước đáp ứng được nhu cầu chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân”.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia Vận động hiến máu tình nguyện phát biểu.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tại buổi gặp mặt 100 người hiến máu tiêu biểu toàn quốc năm 2024 cũng nhấn mạnh: Nhân văn, nhân ái, thương người như thể thương thân là truyền thống quý báu của dân tộc ta. Trong những lúc gặp khó khăn, sự cố, hoạn nạn, đồng bào ta không chỉ nhường cơm, sẻ áo cho nhau mà còn tìm mọi cách để cứu người qua cơn hiểm nghèo.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chụp ảnh lưu niệm với các đại biểu.

Mỗi người chỉ cần hiến một phần máu của mình là đã góp phần cứu giúp, hồi sinh, giành lại sự sống cho nhiều người. Bên cạnh đó, nhờ có nguồn máu an toàn và chất lượng, còn giúp cho ngành y tế có thể triển khai, áp dụng nhiều kỹ thuật mới hiện đại như: ghép tạng, ghép tế bào gốc.

Cùng với đội ngũ cán bộ y tế “sâu y lý,  giàu y đức, giỏi y thuật” và các điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị, thì việc các bệnh viện có đủ nguồn máu an toàn, chất lượng là yêu cầu hết sức quan trọng”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Thảo Nguyên